Ο υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να αυξήσει την γονιμότητα σας και να αυξήσει τις πιθανότητες του ζευγαριού για ένα επιτυχές αποτέλεσμα μετά από θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Πως μπορώ να βελτιώσω την κατάσταση της υγείας μου πριν από μια θεραπεία; Αυτή αποτελεί μια πολύ κοινή ερώτηση, οπότε παρακάτω μπορείτε να βρείτε βασικές συμβουλές ώστε να βελτιώσετε το επίπεδο της υγείας σας, άνδρες και γυναίκες
Διακοπή καπνίσματος
Οι βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος στην καρδιά, τους πνεύμονες και στα αγγεία είναι ευρέως γνωστές, αλλά το μεγάλο αρνητικό αντίκτυπο που προκαλεί στην αναπαραγωγική υγεία δεν έχει τονιστεί όσο θα έπρεπε. Υπάρχει πλέον εκτεταμένη έρευνα που αποδεικνύει ότι το κάπνισμα μειώνει τις πιθανότητες ενός ζευγαριού για επίτευξη εγκυμοσύνης και παράλληλα αυξάνει τις πιθανότητες αρνητικών επιδράσεων στην υγεία των παιδιών τους.
Το κάπνισμα αποδεδειγμένα αυξάνει την πιθανότητα υπογονιμότητας καθώς και τον χρόνο που χρειάζεται μια καπνίστρια να συλλάβει σε σχέση με μια μη καπνίστρια. Είναι επιβλαβές για τις ωοθήκες και επιταχύνει την μείωση των ωοθηκικών αποθεμάτων οδηγώντας ίσως και σε εμμηνόπαυση νωρίτερα. Ταυτόχρονα τα συστατικά του τσιγάρου καθιστούν τα ωάρια πιο ευάλωτα σε γενετικές ανωμαλίες για αυτό και το κάπνισμα έχει συνδεθεί σε αυξημένο κίνδυνο για αποβολές. Έγκυες που καπνίζουν έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες για γέννηση παιδιών με χαμηλό βάρος, προώρων, ενώ τείνουν να παράγουν μικρότερες ποσότητες γάλακτος. Αυξημένα περιστατικά αιφνίδιου νεογνικού θανάτου, πνευμονικών λοιμώξεων και παιδικού άσθματος έχουν επίσης καταγραφεί σε μωρά γυναικών που κάπνιζαν στην κύηση.
Οι άνδρες που καπνίζουν έχουν γενικά στο σπερμοδιάγραμμα μικρότερη συγκέντρωση και κινητικότητα σπερματοζωαρίων, καθώς και μεγαλύτερα ποσοστά ανωμαλιών στην μορφολογία τους
Συνεπώς γίνεται κατανοητό πως οι επιπτώσεις του καπνίσματος στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή είναι αρνητικές: Γυναίκες που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση έχουν μικρότερες πιθανότητες επιτυχίας αν καπνίζουν, συχνά απαιτούν μεγαλύτερες ποσότητες γοναδοτροφινών (φάρμακα) για την διέγερση των ωοθηκών και γενικά έχουν λιγότερα συλλεγόμενα ωάρια, και ίσως χαμηλότερα ποσοστά γονιμοποίησης, ενώ τα ποσοστά αποβολής στην αρχή μιας εγκυμοσύνης είναι μεγαλύτερα.
Δεδομένου όλων αυτών, συστήνεται ιδιαιτέρως στις γυναίκες που σκοπεύουν να υποβληθούν σε θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής να προσπαθούν την διακοπή του καπνίσματος τουλάχιστον 2 μήνες πριν, γεγονός που αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες επιτυχίας της θεραπείας.
Ιδανικό βάρος σώματος
Το αυξημένο ή μειωμένο βάρος, μπορεί να επηρεάσει την γονιμότητα. Γυναίκες με κανονικό δείκτη βάρους σώματος (BMI) είναι πιο πιθανό να συλλάβουν και να έχουν μια φυσιολογική εγκυμοσύνη σε σχέση με γυναίκες που δεν έχουν το ιδανικό βάρος για το ύψος τους.
Ιδιαίτερα το αυξημένο βάρος συνδέεται αρκετές φορές με θέματα υπογονιμότητας, καθώς μπορεί να προκαλεί ακανόνιστους ή αραιούς καταμήνιους κύκλους, αυξημένο κίνδυνο για αποβολές, και μειωμένα ποσοστά επιτυχίας μιας θεραπείας (π.χ. δυσκολότερο κάποιο λαπαροσκοπικό χειρουργείο που μπορεί να απαιτηθεί, πιο απαιτητική ωοληψία αν οι ωοθήκες πιέζονται ψηλά, μακριά από τον κόλπο εξαιτίας του κοιλιακού λίπους στην πύελο κτλ). Ταυτόχρονα σε περίπτωση εγκυμοσύνης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για προεκλαμψία, διαβήτη εγκυμοσύνης, έμβρυα αυξημένου βάρους γέννησης και τα ποσοστά καισαρικής.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι έστω και μια μικρή απώλεια βάρους 5%, μπορεί να βελτιώσει δραματικά τις πιθανότητες αυτόματης σύλληψης ή κάποιας θεραπείας γονιμότητας.
Από την άλλη, το μειωμένο βάρος σε σχέση με το ιδανικό, προκαλεί και αυτό συχνά θέματα γονιμότητας σε μια γυναίκα, καθώς μειώνει τις πιθανότητες ωοθηλακιορηξίας επηρεάζοντας την κανονικότητα των κύκλων. Ταυτόχρονα σε περίπτωση εγκυμοσύνης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για αποβολή, πρόωρου τοκετού και γέννησης παιδιού με μικρό βάρος.
Η αύξηση του βάρους σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι η σωστότερη θεραπεία παρά η πρόκληση ωοθηλακιορηξίας, καθώς οδηγεί σε επαναφορά της κανονικότητας των κύκλων και στην αυτόματη ωορρηξία.
Τακτική άσκηση
Η τακτική άσκηση βελτιώνει την φυσική σας υγεία, βοηθά στην απώλεια βάρους και μειώνει τα επίπεδα του στρες. Συστήνεται κάποια μορφή αεροβικής άσκησης τρεις φορές την εβδομάδα, όπως περπάτημα, τζόκινγκ, κολύμβηση, τένις κτλ, που να αυξάνει τους καρδιακούς παλμούς και τα επίπεδα αναπνοής. Δεν χρειάζεται να ξεκινήσετε εξεζητημένη γυμναστική αν δεν αθλείστε γενικά, χρησιμοποιώντας τις σκάλες αντί του ανελκυστήρα ή περπατώντας για τα ψώνια σας καθημερινά μπορείτε να βελτιώσετε την φυσική σας κατάσταση και έτσι να βελτιώσετε σημαντικά και την αναπαραγωγική σας υγεία!
Μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ
Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει την γονιμότητα των γυναικών και την ποιότητα του σπέρματος των ανδρών. Γενικά συστήνεται η κατανάλωση λιγότερων από 15 μονάδες αλκοόλ την εβδομάδα (μια μονάδα αντιστοιχεί περίπου σε 25ml ουίσκι, ή 90ml κρασί ή 200ml μπύρα). Κατά την περίοδο όμως προσπάθειας για επίτευξη εγκυμοσύνης συστήνεται οι άνδρες να μην καταναλώνουν πάνω από 6 μονάδες αλκοόλ την εβδομάδα, ενώ για τις γυναίκες καλό είναι να διακόπτεται πλήρως η κατανάλωση αλκοόλ.
Ακολουθείστε ένα υγιεινό διατροφικό πλάνο
Η συνεισφορά μιας άριστης δίαιτας στην υγεία είναι αδιαμφισβήτητη ενώ νέα δεδομένα έρχονται συνεχώς στο φως σχετικά με την συνεισφορά της στην γονιμότητα και επιτυχία θεραπειών γονιμότητας. Είναι χρήσιμο να αποφεύγονται οι τυποποιημένες τροφές και να προτιμάτε φαγητό μαγειρεμένο στο σπίτι με αγνά υλικά.
Πίνεται άφθονο νερό. Το σώμα χρειάζεται περίπου 8-10 ποτήρια νερό την ημέρα. Κάποιες μελέτες υποδεικνύουν ότι η πολύ μεγάλη κατανάλωση καφεΐνης μπορεί να επηρεάσει την γονιμότητα, για αυτό καλό θα ήταν να περιορίσετε την πρόσληψη μεγάλων ποσοτήτων καθημερινά. Πρωταρχικής σημασίας είναι να περιορίσετε τη λήψη υδατανθράκων και κυρίως της ζάχαρης. Εφόσον καταφέρετε να μειώσετε σημαντικά τους υδατάνθρακες από την διατροφή σας, είναι σημαντικό να λαμβάνεται καλής ποιότητας λίπη όπως αυτά που βρίσκονται στο ελαιόλαδο, στις ελιές, στους ξηρούς καρπούς (αμύγδαλα, καρύδια, φουντούκια, φιστίκια Αιγίνης) στο αβοκάντο και ινδοκάρυδο αλλά και κατά δεύτερο λόγο στο φρέσκο βιολογικής προέλευσης βούτυρο στα βιολογικά γαλακτοκομικά στα αβγά και κρέατα. Ταυτόχρονα επιλέξτε βιολογικής προέλευσης κρέατα ή μικρά ψάρια. Αποφύγετε τυποποιημένα και επεξεργασμένα κρέατα όπως για παράδειγμα λουκάνικα και αλλαντικά. Είναι απαραίτητο να τρώτε άφθονα λαχανικά τα οποία θα πρέπει να είναι πρώτη προτεραιότητα σε κάθε γεύμα σας. Περιέχουν άφθονη ποσότητα βιταμινών και αντιοξειδωτικών ουσιών αλλά και φυτικών ινών οι οποίες σύμφωνα με τελευταίες μελέτες είναι απαραίτητες για την σωστή χλωρίδα του εντέρου και την συνολική υγεία του ανοσοποιητικού και ενδοκρινικού συστήματος. Τα φρούτα είναι καλή πηγή βιταμινών και φυτικών ινών σημειώστε μόνο ότι κάποια περιέχουν μεγάλη ποσότητα καλών υδατανθράκων.
Ξεκινήστε φυλλικό οξύ
Συντείνεται έντονα η λήψη φυλλικού οξέως κατά την διάρκεια της περιόδου προσπαθειών για εγκυμοσύνη, ιδανικά από τρεις μήνες πριν την επίτευξη κύησης. Η επάρκεια της βιταμίνης D είναι επίσης πολύ σημαντική για την γονιμότητα. Ο ιατρός θα σας συμβουλέψει κατάλληλα σχετικά με τυχόν συμπληρώματα διατροφής/βιταμίνες που μπορεί να χρειάζεστε με βάση και τις διατροφικές σας συνήθειες ώστε να μεγιστοποιήσετε την πιθανότητα κύησης.
Βελτίωση ποιότητας σπέρματος
Η θερμότητα επηρεάζει την σωστή παραγωγή του σπέρματος, οδηγώντας σε πιθανή μείωση της συγκέντρωσης και της κινητικότητας των σπερματοζωαρίων. Καλό θα ήταν λοιπόν οι άνδρες να αποφεύγουν τα μπάνια με καυτό νερό, το τζακούζι και την σάουνα, προτιμώντας ντους με χλιαρό νερό. Ταυτόχρονα συστήνεται η χρήση μη σφικτών στενών εσωρούχων, ιδανικά βαμβακερών μπόξερ ώστε να μην ζεσταίνονται οι όρχεις.
Επιπλέον είναι γνωστό ότι κάποια φάρμακα όπως τα αναβολικά στεροειδή, ή η μαριχουάνα μπορεί να επηρεάσουν την ποιότητα του σπέρματος. Η λήψη αντιοξειδωτικών βιταμινών όπως ψευδάργυρος, σελήνιο, βιταμίνη Ε μπορεί να βοηθήσει, για αυτό και ο ιατρός θα σας κατευθύνει ανάλογα. Κάποιο πυρετικό επεισόδιο επίσης μπορεί πρόσκαιρα να μειώσει την αναπαραγωγική ικανότητα του σπέρματος. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι τα σπερματοζωάρια χρειάζονται περίπου 70 μέρες για να παραχθούν, οπότε οποιαδήποτε κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει το σπέρμα έστω και αναστρέψιμα, μπορεί να έχει αντίκτυπο στην γονιμότητά σας για πάνω από 2-3 μήνες.
Αντιμετωπίστε το στρες
Γνωρίζουμε από ζευγάρια που υποβάλλονται σε θεραπείες για υπογονιμότητα, ότι η εμπειρία αυτή μπορεί να είναι ιδιαιτέρως στρεσογόνα. Αυτό είναι απόλυτα κατανοητό, ιδιαιτέρως εάν το ζευγάρι θεωρεί ότι η μελλοντική του ευτυχία εξαρτάται από ένα επιτυχές αποτέλεσμα. Το στρες σε μια τέτοια κατάσταση είναι δυστυχώς κάτι που δεν μπορεί να αποφευχθεί. Ωστόσο, δεν είναι τόσο το ίδιο το στρες που προκαλεί προβλήματα, όσο ο τρόπος με τον οποίο κάθε άτομο αποκρίνεται σε αυτό. Χωρίς τρόπους αντιμετώπισης έως ένα βαθμό του άγχους που έχει ένα ζευγάρι που υποβάλλεται σε θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, αυτό μπορεί να βιώσει κάποια αρνητικά συναισθήματα, όπως κατάθλιψη, αδυναμία συγκέντρωσης και συνεργασίας, έλλειψη ενέργειας, προβλήματα ύπνου και κακοδιαθεσία.
Ο ιατρός και το υπόλοιπο προσωπικό κατανοούν πλήρως την συναισθηματική κατάσταση του ζευγαριού σε τέτοιες περιπτώσεις και είναι έτοιμοι να συζητήσουν και να βοηθήσουν όπως μπορούν. Έχει φανεί από αρκετά ζευγάρια ότι κάποιοι τρόποι αντιμετώπισης του άγχους, όπως η yoga, η άσκηση (τρέξιμο, κολύμπι κτλ), διάβασμα βιβλίων ή παρακολούθηση ταινιών, ο βελονισμός, η υποστήριξη από την οικογένεια, φίλους ή δίκτυα ασθενών, ή ακόμη και η συζήτηση με εξειδικευμένο ψυχολόγο μπορεί να βοηθήσει πάρα πολύ. Θέλουμε να νιώθετε πως δίνετε στον εαυτό σας τις μεγαλύτερες δυνατές πιθανότητες επιτυχίας. Χρησιμοποιώντας θετικούς μηχανισμούς αντιμετώπισης του στρες, θα βοηθήσει να το καταφέρετε!