Είστε έγκυος; Συγχαρητήρια!
Παρακάτω σας παραθέτουμε ενα ενδεικτικό μόνο πρόγραμμα παρακολούθησης της κύησης (ραντεβού κ εξετάσεις). Πιθανόν να διαφοροποιηθεί ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του εμβρύου ή τις δικές σας.
Εβδομάδα 6-8
Διενεργείται το 1ο υπερηχογράφημα (συνήθως ενδοκολπικά).
Επιβεβαιωνεται ότι το έμβρυο μεγαλώνει φυσιολογικά μέσα στη μήτρα (ύπαρξη ενδομήτριου σάκου, αρα αποκλεισμός κινδύνου εξωμητρίου κύησης). Αναγνωρίζεται επίσης ο αριθμός των εμβρύων, ενώ το πολύ μέχρι την 7η εβδομάδα πρέπει να ακουγεται η καρδούλα που χτυπάει γρήγορα.
Εβδομάδα 7-10
Μια σειρά εξετάσεων πρέπει να γίνουν ώστε να διασφαλιστεί ότι η εγκυμοσύνη σας ξεκινάει με καλές προϋποθέσεις:
- Γενική αίματος: Δείχνει αν έχετε αναιμία (χαμηλός αιματοκρίτης) ώστε να διορθώσουμε την κατάσταση στην αρχή της κύησης. Επίσης, μας δείχνει αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τα αιμοπετάλια (πήξη του αίματος).
- Ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης (Hb): Ανιχνεύεται το στίγμα μεσογειακής αναιμίας. Γίνεται επίσης το τεστ δρεπάνωσης.
- Ερυθρά IgG: Είναι μια σπάνια νόσος πλέον λόγω του εμβολιασμού σε παιδική ηλικία. Ιδανικά η εξέταση πρέπει να γίνεται πριν από την έναρξη μιας εγκυμοσύνης ώστε αν δεν έχετε ανοσία στην ερυθρά, προτείνεται να εμβολιασθείτε πριν μείνετε έγκυος. Σε περίπτωση που προσβληθεί η έγκυος γυναίκα στο 1ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, η ερυθρά προκαλεί ανωμαλίες στο έμβρυο, όπως κώφωση, καρδιολογικές και οφθαλμικές βλάβες, καθώς και πνευματική καθυστέρηση.
- Κυτταρομεγαλοϊός (CMV IgG-IgM): Η λοίμωξη από CMV προκαλεί διόγκωση στο ήπαρ και τον σπλήνα του εμβρύου, μικροκεφαλία και ψυχοκινητική καθυστέρηση. Είναι σπάνια αλλά δυνητικά σοβαρή νόσος για αυτό χρειάζεται παρακολούθηση.
- Τοξόπλασμα (Toxo IgG-IgM): Η νόσος μεταδίδεται στην έγκυο από κόπρανα μολυσμένης γάτας, για αυτό συστήνεται καλό πλύσιμο χεριών και λαχανικών, καθώς και κατανάλωση μόνο καλομαγειρεμένου κρέατος. Αν η έγκυος προσβληθεί στο 1ο τρίμηνο, το τοξόπλασμα μπορεί να οδηγήσει σε ενδομήτριο θάνατο ή σε γέννηση νεογνού με συγγενή τοξοπλάσμωση, με πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα τη μικροκεφαλία και την ψυχοκινητική καθυστέρηση. Αντιθέτως αν προσβληθεί στο γ’ τρίμηνο έχουμε τη γέννηση συμπτωματικού νεογνού ή νεογνού με χοριοαμφιβληστροειδίτιδα. Για τη θεραπεία χορηγούνται αντιβιοτικά.
- Εξετάσεις αίματος για έλεγχο της νεφρικής λειτουργίας (ουρία, κρεατινίνη), ελεγχο ηπατικής λειτουργίας, καθώς και του επιπέδου γλυκόζης νηστείας).
- Ομάδα αίματος και Rhesus
- Γενική ούρων
- Ορμόνες θυρεοειδούς (TSH, FT4): Ο αρρύθμιστος θυρεοειδής ευθύνεται για αποβολές και προβλήματα στο έμβρυο. Ταυτόχρονα και ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός πρέπει να αναγνωριστεί για την κατάλληλη έγκαιρη παρέμβαση εάν χρειάζεται.
- Ηπατίτιδα B (HbsAg) και Ηπατίτιδα C, Σύφιλη (VDRL), AIDS (HIV I-II) : Είναι σπάνιες λοιμώξεις, αλλά σοβαρές. Αν εντοπιστούν, θα πρέπει να γίνουν ενέργειες για την ασφάλεια της εγκύου και του εμβρύου.
- Καλλιέργεια κολπικού υγρού
- Κυστική ίνωση (CFTR): η εξέταση περιλαμβάνει όλες τις γνωστές γονιδιακές μεταλλάξεις της κυστικής ίνωσης (προαιρετική εξέταση).
Επίσης, με ένα δεύτερο υπερηχογράφημα πριν τη 12η εβδομάδα (περί την 9-10η) κύησης επιβεβαιώνουμε ότι όλα εξελίσσονται ομαλά.
Εβδομάδα 12-13
Τώρα θα κάνετε την εξέταση της αυχενικής διαφάνειας – στην ουσία πρόκειται για ένα εξειδικευμένο υπερηχογράφημα που γίνεται από ειδικό εμβρυομητρικό ιατρό, και εξέταση αίματος PAPP-A και β-hcg. Με το υπερηχογράφημα θα εξασφαλιστεί το καλώς έχειν του εμβρύου και συνδυαστικά θα υπολογιστούν οι πιθανότητες να υπάρχει σύνδρομο Down (τρισωμία 21), καθώς και τρισωμίες 13 και 18. Πολλοί άλλοι υπερηχογραφικοί δείκτες όπως η απουσία ρινικού οστού, η ανάστροφη ροή στον φλεβώδη πόρο, η ροή στην τριγλώχινα, η βραδυκαρδία του εμβρύου μελετώνται και μπορούν να αυξήσουν την ευαισθησία και ειδικότητα της μεθόδου. Σε περίπτωση που οι πιθανότητες για κάποια τρισωμία είναι αυξημένες μετά από συνεννόηση με τον ιατρό μπορεί να πραγματοποιηθεί βιοψία χοριακών λαχνών (CVS – επεμβατική μέθοδος) ή το μη επεμβατικό τεστ αίματος Veracity που ανιχνεύει ελεύθερο εμβρυικό DNA στην κυκλοφορία της μητέρας και μέσω αυτού μπορεί να ελεγχθεί το έμβρυο με μεγάλη ακρίβεια για μια σειρά από χρωμοσωμικές ανωμαλίες.
Εβδομάδες 14-18
Θα πρέπει να κάνετε μια γενική αίματος και γενική ούρων, καθώς και ένα υπερηχογράφημα παρακολούθησης της κύησης. Όσες γυναίκες είναι Rhesus (-), θα πρέπει να κάνουν και την εξέταση έμμεση Coombs, την οποία θα επαναλαμβάνουν κάθε μήνα μέχρι τον τοκετό. Αυτή η εξέταση μας δείχνει αν έχει συμβεί ευαισθητοποίηση της μητέρας, σε περίπτωση που το έμβρυο έχει Rhesus (+). Από αυτή την περίοδο μπορεί να πραγματοποιηθεί και η αμνιοπαρακέντηση (επεμβατική μέθοδος) στις σπάνιες περιπτώσεις που θα συστηθεί.
Καθώς η καλή υγιεινή του στόματος είναι πολύ σημαντική στην εγκυμοσύνη, πάντα συνίσταται και ένας οδοντιατρικός έλεγχος ώστε να αντιμετωπιστούν τυχόν οδοντικά προβλήματα που μπορούν να επηρεάσουν δυσμενώς της έκβαση της κύησης.
Εβδομάδα 20
Εκτός από το υπερηχογράφημα για την παρακολούθηση της κύησης, θα πρέπει να επαναλάβετε την γενική αίματος, γενική ούρων και το σάκχαρο νηστείας ή μεταγευματικό σάκχαρο (η εξέταση αυτή γίνεται 1 ώρα αφότου έχετε φάει 1 τοστ και έχετε πιεί 1 ποτήρι χυμό). Θα πρέπει επίσης να ξαναγίνει ο έλεγχος για το τοξόπλασμα και τον κυτταρομεγαλοϊό.
Επίσης, τώρα είναι μια καλή στιγμή για να κάνετε έναν καρδιολογικό έλεγχο. Η εγκυμοσύνη είναι μια κατάσταση που μερικές φορές μπορεί να δοκιμάσει σημαντικά το σώμα της εγκύου γυναίκας. Κλινική εξέταση από καρδιολόγο σε συνδυασμό με ένα υπερηχογράφημα καρδιάς και καρδιογράφημα κρίνονται απαραίτητα.
Εβδομάδα 21-23
Είναι η εβδομάδα που θα κάνετε το υπερηχογράφημα β’ επιπέδου. Είναι μια πολύ βασική και σημαντική εξέταση του εμβρύου που γίνεται από τον ειδικό εμβρυομητρικό και ελέγχει με μεγάλη λεπτομέρεια την ανάπτυξη του μωρού σας και όλα του τα όργανα, διαγιγνώσκοντας ποικίλες ανατομικές ανωμαλίες. Ταυτόχρονα πρέπει να εκτελείται και έλεγχος τραχήλου με κολπικό υπερηχογράφημα. Η «ανεπάρκεια τραχήλου», ενοχοποιείται για πρόωρο τοκετό. Ελέγχοντας τον τράχηλο ο γιατρός θα μπορέσει να προβλέψει αν υπάρχει κίνδυνος και θα προτείνει τι πρέπει να γίνει για να αποφευχθεί.
Εβδομάδα 24 – 28
Θα πρέπει να γίνουν γενική αίματος και γενική ούρων. Επίσης θα πρέπει να γίνει και η δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη (καμπύλη σακχάρου 75gr ) για τη διάγνωση του διαβήτη κύησης.
Ταυτόχρονα με το υπερηχογράφημα γίνεται και Doppler για να διαπιστωθεί ότι η ροή του αίματος από τον πλακούντα προς το μωρό γίνεται φυσιολογικά. Αν διαπιστωθεί κάποιος βαθμός ανεπάρκειας του πλακούντα, τότε η κύηση πρέπει να παρακολουθείται πιο στενά.
Εβδομάδα 32
Θα χρειαστεί να επαναλάβετε τη γενική αίματος, σάκχαρο, γενική ούρων, καθώς και τον έλεγχο για το τοξόπλασμα και τον κυτταρομεγαλοϊο. Κατά την διάρκεια του υπερηχογραφήματος θα πρέπει να επαναληφθεί και το Doppler.
Μπαίνοντας στο τρίτο τρίμηνο, θα ήταν καλό να συμμετέχετε στα μαθήματα προετοιμασίας τοκετού που πραγματοποιούνται στο ιατρείο από την μαία, μαζί με το σύντροφό σας. Σκοπός των μαθημάτων είναι να μάθετε να αναπνέεται σωστά για τον τοκετό και να συζητηθούν τα συμπτώματα έναρξης και τα στάδια του τοκετού, τι θα συμβεί στο μαιευτήριο, να δώσουν πληροφορίες για την επισκληρίδιο αναισθησία, τα απαραίτητα που θα χρειαστείτε για το μωρό στο μαιευτήριο, την φροντίδα του νεογνού και το θηλασμό.
Εβδομάδες 33-36
Μετά τις 32 εβδομάδες, η κύηση παρακολουθείται πιο στενά, κάθε 2 εβδομάδες με υπερηχογράφημα και Doppler. Επανάληψη γενικής αίματος και ούρων ίσως συστηθεί από τον ιατρό.
Εβδομάδα 36 +
Μετά τις 36 εβδομάδες, η υπερηχογραφική παρακολούθηση γίνεται συνήθως ανά εβδομάδα, και προσθέτουμε το stick ούρων, μια γρήγορη ανάλυση ούρων που γίνεται στο ιατρείο, και το NST (καρδιοτοκογράφημα) για τον έλεγχο του καλώς έχειν του εμβρύου.